7 listopada 2025

Kiedy na umowie zlecenie przysługuje L4 w 2025 roku?

W 2025 roku temat czy na zleceniu jest L4 budzi wśród freelancerów, studentów i osób testujących własny biznes mnóstwo pytań. Sytuacja nie jest zero-jedynkowa, bo umowa zlecenie – choć popularna – nie daje automatycznie prawa do zwolnienia lekarskiego z wypłatą świadczenia. W praktyce wszystko zależy od tego, czy zleceniobiorca zgłosił chęć przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego i regularnie opłaca składkę. To różni się zasadniczo od sytuacji pracowników etatowych, gdzie ochrona socjalna jest z góry narzucona przepisami Kodeksu pracy. Eksperci z Firmy dla Każdego wskazują, że w modelu inkubatora przedsiębiorczości, gdzie działalność prowadzona jest pod NIP fundacji, również obowiązują te same reguły dotyczące dobrowolności ubezpieczenia chorobowego. Bez tego nie można mówić ani o płatnym L4, ani o innych świadczeniach socjalnych z ZUS.

Jakie warunki trzeba spełnić, żeby dostać zasiłek chorobowy na umowie zlecenie?

Aby zleceniobiorca mógł realnie korzystać z zasiłku chorobowego, muszą być spełnione trzy kluczowe warunki. Po pierwsze, musi on podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnym i rentowym). Po drugie, trzeba wyrazić chęć i złożyć pisemny wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym – zleceniodawca zgłasza wtedy pracownika do ZUS. Po trzecie, składka na to ubezpieczenie musi być opłacana nieprzerwanie przez minimum 90 dni (tzw. okres wyczekiwania). Warto podkreślić, że do tego okresu zalicza się wcześniejsze okresy ubezpieczenia – byle przerwa nie przekraczała 30 dni. Dopiero po spełnieniu tych warunków można liczyć na świadczenie chorobowe z ZUS, a nie od zleceniodawcy. W przypadku studentów do 26. roku życia, którzy są objęci ubezpieczeniem przez uczelnię, możliwość przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego nie istnieje, co oznacza brak prawa do L4 z wypłatą pieniędzy.

Wyjątki – kto może dostać świadczenie od razu?

Są sytuacje, kiedy prawo do zasiłku przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia. Dotyczy to absolwentów, którzy zgłosili się do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia nauki, osób, których niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku w drodze do lub z pracy, oraz posłów i senatorów przystępujących do ubezpieczenia w ciągu 90 dni od zakończenia kadencji. W praktyce oznacza to, że uprawnienia do płatnego zwolnienia można zdobyć szybciej, ale tylko w określonych przypadkach.

Ile wynosi zasiłek chorobowy na zleceniu w 2025 roku?

Wysokość zasiłku chorobowego dla zleceniobiorcy w 2025 roku to standardowo 80% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za okres ostatnich 12 miesięcy, od którego były odprowadzane składki na ubezpieczenie chorobowe. Jeżeli ktoś był objęty tym ubezpieczeniem krócej, ZUS bierze pod uwagę średni miesięczny przychód z całych miesięcy kalendarzowych, w których opłacano składkę. Jest kilka wyjątków: w przypadku wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz w ciąży zasiłek wynosi 100% podstawy wymiaru. Dla przykładu, jeśli Twoja średnia z ostatnich miesięcy wynosi 5000 zł brutto, zasiłek chorobowy miesięczny to 4000 zł.

Jak długo można pobierać zasiłek chorobowy na umowie zlecenie?

Limit standardowy to 182 dni (czyli pół roku) w ciągu roku kalendarzowego. Wyjątkowo, przy gruźlicy lub w ciąży, okres ten wydłuża się do 270 dni. Po wyczerpaniu limitu, jeśli ciągle nie możesz wrócić do pracy, możesz starać się o świadczenie rehabilitacyjne.

Kto wypłaca świadczenie chorobowe na umowie zlecenie?

W przypadku czy na zleceniu jest L4 i zasiłku chorobowego, świadczenie wypłaca wyłącznie Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a nie zleceniodawca. To zasadnicza różnica w stosunku do umowy o pracę, gdzie pierwsze 33 dni niezdolności do pracy opłaca pracodawca. Na zleceniu, nawet jeśli umowa przewiduje dłuższą współpracę, zleceniodawca nie ma obowiązku wypłaty wynagrodzenia za czas choroby. ZUS wypłaca zasiłek od pierwszego dnia L4, a procedura rozliczenia odbywa się na podstawie dokumentacji (e-ZLA, ZUS Z-3a) przesyłanej przez zleceniodawcę.

Co jeśli umowa zlecenie kończy się w trakcie zwolnienia lekarskiego?

Świadczenie chorobowe przysługuje, jeśli niezdolność do pracy powstała jeszcze w trakcie trwania umowy i ubezpieczenia chorobowego. Po wygaśnięciu umowy można pobierać zasiłek przez maksymalnie 91 dni, o ile nie został wyczerpany ogólny limit 182 dni. Jeśli choroba zacznie się po zakończeniu umowy, prawo do zasiłku powstaje tylko wtedy, gdy niezdolność do pracy trwa bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż 14 dni po ustaniu tytułu ubezpieczenia (lub 3 miesiące w przypadku choroby zakaźnej o długim okresie inkubacji).

Jak wygląda procedura wystawiania i rozliczania L4 na umowie zlecenie?

Lekarz wystawia elektroniczne zwolnienie lekarskie (e-ZLA), które automatycznie trafia do ZUS i – jeśli zleceniodawca ma konto na PUE ZUS – również do niego. Zleceniobiorca powinien poinformować zleceniodawcę o zwolnieniu, a ten przekazuje do ZUS zaświadczenie Z-3a z informacjami o wynagrodzeniach i okresach ubezpieczenia. ZUS na tej podstawie oblicza wysokość świadczenia i wypłaca je bezpośrednio na konto zleceniobiorcy. Jeśli choroba nie została zgłoszona do ZUS lub nie opłacano składki chorobowej, ZUS odmówi wypłaty świadczenia, nawet jeśli zwolnienie lekarskie zostało formalnie wystawione.

Jak wygląda rozliczanie L4 w dokumentacji ZUS?

W przypadku częściowej niezdolności do pracy w miesiącu, zleceniodawca wykazuje na deklaracji RCA wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca oraz na deklaracji RSA okres zwolnienia z kodem przerwy 313. Jeśli zwolnienie obejmuje cały miesiąc, zleceniobiorca pojawia się wyłącznie na deklaracji RSA. To ważne, bo poprawna dokumentacja warunkuje terminowe wypłacenie świadczenia.

Jakie są ograniczenia i wykluczenia w dostępie do L4 na zleceniu?

Nie każdy zleceniobiorca może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Wykluczeni są m.in. studenci do 26 roku życia, osoby mające jednocześnie umowę o pracę z wynagrodzeniem co najmniej minimalnym oraz osoby pobierające zasiłek macierzyński z innego tytułu. Jeśli zleceniobiorca pracuje na kilku zleceniach i suma wynagrodzeń przekracza minimalną krajową, z nowej umowy nie może opłacać składki chorobowej. To ogranicza dostęp do świadczenia chorobowego i sprawia, że nie każda forma pracy na zleceniu daje możliwość zabezpieczenia się na wypadek choroby.

Co dzieje się, gdy przestajesz opłacać składkę chorobową?

Jeżeli przerwiesz opłacanie składki, tracisz prawo do świadczenia chorobowego. W niektórych przypadkach ZUS może wyrazić zgodę na opłacenie zaległej składki po terminie, jeśli przerwa była uzasadniona (urlop wychowawczy, służba wojskowa, urlop bezpłatny). Jednak każda taka sytuacja wymaga indywidualnej analizy i dokumentacji.

Czy można wypowiedzieć umowę zlecenie w trakcie L4?

W przeciwieństwie do umowy o pracę, umowa zlecenie nie daje ochrony przed wypowiedzeniem w trakcie zwolnienia lekarskiego. Oznacza to, że zleceniobiorca przebywający na L4 może otrzymać wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy w dowolnym momencie, zgodnie z zapisami w umowie i przepisami Kodeksu cywilnego. Brak tej ochrony to ryzyko, które warto brać pod uwagę – dlatego osoby korzystające z inkubatorów przedsiębiorczości, takich jak Firma dla Każdego, powinny szczegółowo ustalać warunki współpracy pod kątem ewentualnych nieobecności.

Czy można pracować na innym zleceniu podczas L4?

Nie. Pobierając zasiłek chorobowy, nie wolno wykonywać żadnej pracy zarobkowej ani na zlecenie, ani na umowę o pracę. ZUS może cofnąć świadczenie, jeśli wykryje, że podczas L4 wykonywałeś jakiekolwiek czynności zarobkowe. Taka praktyka kończy się nie tylko zwrotem świadczenia, ale również konsekwencjami podatkowymi.

Czy L4 na zleceniu daje prawo do innych świadczeń?

Osoby opłacające składkę chorobową mogą skorzystać nie tylko z zasiłku chorobowego, ale i macierzyńskiego, opiekuńczego czy rehabilitacyjnego. Każde z tych świadczeń wymaga jednak osobnego zgłoszenia i dokumentacji. Zasiłek macierzyński i opiekuńczy przysługują już od pierwszego dnia ubezpieczenia, bez okresu wyczekiwania. To istotny argument dla kobiet rozważających pracę na zleceniu w okresie planowania rodziny – warto zadbać o formalności zawczasu.

Jak wygląda to w praktyce inkubatorów przedsiębiorczości?

W modelu działania Firmy dla Każdego procedury przyznawania świadczeń chorobowych są analogiczne jak w klasycznych umowach zlecenia. Freelancer, który zdecyduje się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, opłaca składkę, a fundacja w jego imieniu dokonuje formalności zgłoszeniowych i rozliczeniowych. Dzięki temu, nawet bez własnej działalności gospodarczej, ma dostęp do świadczeń ZUS na tych samych zasadach co zleceniobiorca w klasycznej firmie. W doświadczeniach Firmy dla Każdego klienci doceniają przede wszystkim uproszczony obieg dokumentów i wsparcie w wypełnianiu wniosków o zasiłki – co szczególnie przydaje się w nagłych przypadkach choroby lub długotrwałej niezdolności do pracy.

Czy korzystanie z inkubatora przedsiębiorczości daje dodatkowe przywileje?

Nie – system zabezpieczenia społecznego działa identycznie jak w przypadku innych umów zlecenie. Główną korzyścią są uproszczone formalności i pomoc w rozliczeniach, a nie dodatkowe uprawnienia do L4 czy wyższe świadczenia. Eksperci z Firmy dla Każdego rekomendują, by przy każdej nowej współpracy dokładnie przeanalizować, czy warto opłacać składkę chorobową i jak zabezpieczyć się na wypadek niezdolności do pracy.

Jak opłacać składkę chorobową i ile ona wynosi w 2025 roku?

Składka na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w 2025 roku wynosi 2,45% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Podstawa ta to najczęściej wynagrodzenie brutto z umowy zlecenie. Składkę finansuje sam zleceniobiorca, a zleceniodawca przekazuje ją do ZUS. Warto pamiętać, że opłacanie tej składki automatycznie obniża pensję netto, więc decyzja powinna być świadoma – to inwestycja w bezpieczeństwo, ale kosztem bieżących dochodów.

Jakie dokumenty są potrzebne do wypłaty zasiłku chorobowego?

Do wypłaty świadczenia chorobowego niezbędne są: elektroniczne zwolnienie lekarskie (e-ZLA), zaświadczenie ZUS Z-3a od zleceniodawcy (potwierdzające okresy ubezpieczenia i wysokość wynagrodzenia) oraz poprawnie wypełnione deklaracje rozliczeniowe (RCA, RSA). W przypadku błędów lub braków w dokumentacji, ZUS może wstrzymać wypłatę świadczenia do czasu ich uzupełnienia.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące L4 na zleceniu

W praktyce, pytania o czy na zleceniu jest L4 pojawiają się najczęściej wśród osób, które dopiero zaczynają pracę na własny rachunek lub korzystają z usług inkubatora. Oto kilka kluczowych odpowiedzi, które pojawiają się w codziennej pracy ekspertów:

• Czy można dostać L4 na zleceniu bez ubezpieczenia chorobowego? – Nie, zwolnienie lekarskie może być wystawione, ale nie daje prawa do świadczenia, jeśli nie opłacasz składki chorobowej.
• Czy po zakończeniu umowy zlecenie można korzystać z zasiłku? – Tak, jeśli niezdolność do pracy powstała jeszcze w trakcie trwania umowy i ubezpieczenia, zasiłek przysługuje nawet po wygaśnięciu umowy (do 91 dni lub do wyczerpania limitu 182 dni).
• Czy okres L4 wlicza się do stażu pracy? – Nie. Umowa zlecenie nie daje uprawnień do urlopu wypoczynkowego ani do stażu pracy.
• Kto płaci za L4 na zleceniu? – Zawsze ZUS, nigdy zleceniodawca.
• Czy można być na L4 z dwóch tytułów (np. etat + zlecenie)? – Wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek przysługuje tylko z tytułu, z którego opłacana była składka chorobowa.

Jak świadomie korzystać z umowy zlecenie i zabezpieczyć się na wypadek choroby?

Kluczowa rada płynąca z praktyki Firmy dla Każdego i większości ekspertów rynku: zanim podpiszesz umowę zlecenie, przeanalizuj ryzyko utraty dochodów w razie choroby. Jeśli żyjesz tylko z tego zlecenia, warto opłacać składkę chorobową. Jeżeli zlecenie to tylko dodatek do etatu lub innego źródła stabilnego dochodu, decyzja o składce powinna być indywidualna. Zawsze jednak warto mieć świadomy wybór i wiedzieć, jakie są konsekwencje braku ubezpieczenia. W razie problemów, szczegółowe procedury i wsparcie dla freelancerów znajdziesz na stronie Firmy dla Każdego, gdzie regularnie publikowane są aktualizacje prawne i branżowe poradniki.

O czym pamiętać podpisując umowę zlecenie w 2025 roku?

W 2025 roku umowa zlecenie pozostaje jedną z najelastyczniejszych form współpracy, ale wiąże się z większą odpowiedzialnością za własne bezpieczeństwo socjalne. Jeśli chcesz mieć prawo do L4 i zasiłku chorobowego, musisz samodzielnie zadbać o zgłoszenie i opłacanie składki chorobowej. Brak automatycznej ochrony to zarówno szansa na niższe koszty, jak i ryzyko pozostania bez środków w razie choroby. Specjaliści z Firmy dla Każdego rekomendują, by przed podpisaniem umowy szczegółowo sprawdzić, jakie masz opcje i jakie będą konsekwencje Twoich wyborów. W razie wątpliwości warto skorzystać z konsultacji prawnych lub księgowych – to inwestycja, która może uchronić przed nieprzyjemnymi niespodziankami.