7 sierpnia 2025

Emerytura na B2B – składki i oszczędności

B2B a emerytura – to zagadnienie, które coraz mocniej absorbuje uwagę przedsiębiorców i profesjonalistów, zwłaszcza w sektorach dynamicznych, takich jak IT czy usługi specjalistyczne. Model współpracy B2B oferuje szeroką autonomię, wyższe przychody netto i swobodę działania, lecz jednocześnie przesuwa na przedsiębiorcę pełną odpowiedzialność za przyszłe zabezpieczenie emerytalne. Poniższa analiza prezentuje kluczowe aspekty zarządzania składkami, ryzykami oraz możliwościami dywersyfikacji kapitału emerytalnego w modelu samozatrudnienia.

Samozatrudnienie w modelu B2B a system emerytalny – istota problemu

Przechodząc na kontrakt B2B, przedsiębiorca rezygnuje z automatyzmu systemowych rozwiązań, jakie zapewnia umowa o pracę. Składki na ubezpieczenia społeczne – w tym emerytalne – nie są już potrącane przez pracodawcę, lecz muszą być opłacane samodzielnie, w wybranej przez siebie wysokości i z wybraną częstotliwością. Z perspektywy długofalowej, to właśnie te decyzje będą decydowały o wysokości przyszłej emerytury.

Minimalna podstawa wymiaru składek w 2025 roku wynosi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (czyli około 4161 zł). Próg ten jest taki sam dla każdego przedsiębiorcy, niezależnie od faktycznych dochodów, co generuje specyficzne konsekwencje finansowe, np. informatyk zarabiający 25 tys. zł miesięcznie i krawcowa z przychodem 4 tys. zł opłacają taką samą minimalną składkę społeczną.

Konsekwencje niskich składek – realne ryzyko „biedaemerytury”

Dane z raportów ZUS i analiz SGH jednoznacznie wskazują, że przedsiębiorcy płacący minimalne składki przez całą karierę zawodową mogą liczyć na świadczenia emerytalne rzędu 20-25% przeciętnego wynagrodzenia. Przy aktualnych prognozach, dla osoby prowadzącej działalność przez 35 lat, emerytura wypłacana przez ZUS w 2039 r. wyniesie nieco ponad 3450 zł brutto – co odpowiada około 20% średnich zarobków w gospodarce.

Stopa zastąpienia, czyli relacja emerytury do ostatnich zarobków, w przypadku samozatrudnionych zarabiających dobrze (np. powyżej 10 tys. zł netto miesięcznie) może spaść do 10% lub mniej, co oznacza radykalną zmianę standardu życia. Zjawisko to szczególnie dotyka specjalistów z branż wysokodochodowych, których oczekiwania wobec poziomu życia na emeryturze są wyższe niż przeciętne.

Instrumenty dywersyfikacji i budowania kapitału emerytalnego poza ZUS

Model B2B pozwala na aktywne zarządzanie własnym bezpieczeństwem finansowym, jednak wymaga dyscypliny i kompetencji w zakresie inwestowania oraz znajomości narzędzi podatkowych. Współczesny przedsiębiorca nie powinien polegać wyłącznie na państwowym systemie emerytalnym, lecz konsekwentnie budować prywatny kapitał w tzw. trzecim filarze.

Najważniejsze narzędzia budowania kapitału emerytalnego:

• IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) – umożliwia gromadzenie środków z odroczeniem podatku od zysków kapitałowych, pod warunkiem spełnienia określonych wymogów wiekowych. Limit wpłat w 2024 roku to 23 472 zł.
• IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) – pozwala na odliczenie wpłat od podstawy opodatkowania, co daje natychmiastową korzyść podatkową. Limit wpłat w 2024 r. dla osób prowadzących działalność wynosi 14 083,20 zł.
• OIPE (Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny) – nowość na rynku, zbliżona do IKE, lecz z innym reżimem inwestycyjnym i ograniczoną możliwością częściowych wypłat.
• Fundusze inwestycyjne, nieruchomości, polisy inwestycyjne oraz fundacje rodzinne – te narzędzia pozwalają na dalszą dywersyfikację ryzyka oraz optymalizację podatkową.

Interesującą perspektywą jest także ruch FIRE (Financial Independence, Retire Early), popularny zwłaszcza wśród wysokodochodowych profesjonalistów. Zakłada on intensywne oszczędzanie i inwestowanie w celu uzyskania niezależności finansowej jeszcze przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego.

Ulgi i preferencje w ZUS – czy warto z nich korzystać?

System polski przewiduje szereg ulg dla nowych przedsiębiorców: „ulga na start” (zwolnienie z większości składek przez 6 miesięcy), „preferencyjny ZUS” (niższe składki przez kolejne 24 miesiące), czy „mały ZUS plus” (składki uzależnione od przychodu dla firm z obrotami do 120 tys. zł rocznie). Te narzędzia poprawiają płynność finansową w początkowym okresie działalności, ale istotnie ograniczają wysokość kapitału emerytalnego.

Decyzja o korzystaniu z ulg powinna być poprzedzona kalkulacją długofalowych skutków – każde obniżenie podstawy składek to realnie niższe świadczenie w przyszłości. ZUS umożliwia dobrowolne podniesienie podstawy wymiaru składek, co stanowi narzędzie dla osób, które chcą świadomie zwiększyć swoją przyszłą emeryturę.

Przedsiębiorca na emeryturze – zasady prowadzenia działalności i rozliczeń

Po osiągnięciu wieku emerytalnego, prowadzenie działalności gospodarczej nie jest zabronione ani nie powoduje zawieszenia świadczenia emerytalnego. Istnieje jednak kilka istotnych zmian w obowiązkach wobec ZUS:

• Emeryt-przedsiębiorca nie musi już opłacać składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe). Obowiązkowa pozostaje składka zdrowotna, chyba że świadczenie emerytalne i przychód z działalności nie przekraczają określonych progów.
• Możliwe jest dobrowolne opłacanie składek emerytalno-rentowych, jednak emeryt nie ma już prawa do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
• W przypadku korzystania z karty podatkowej i niskich przychodów, pojawia się możliwość zwolnienia nawet z opłacania składki zdrowotnej.

Warto podkreślić, że emerytura pomostowa oraz renta z tytułu niezdolności do pracy również nie wykluczają prowadzenia działalności gospodarczej – obowiązują wówczas te same zasady dotyczące składek.

Formy opodatkowania a przyszła emerytura z B2B

Wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej (zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych) przekłada się bezpośrednio na sposób wyliczania składki zdrowotnej i – pośrednio – na zdolność do odkładania środków na emeryturę.

• Na zasadach ogólnych i podatku liniowym składka zdrowotna uzależniona jest od dochodu.
• W ryczałcie podstawą jest przychód, a stawki podatkowe różnią się w zależności od rodzaju działalności.

Emeryci-przedsiębiorcy mogą korzystać z preferencji podatkowych, takich jak PIT-0 dla seniorów czy zwolnienie z VAT, jeśli ich działalność spełnia określone kryteria. Wybór najbardziej korzystnego modelu powinien być każdorazowo konsultowany z doradcą podatkowym.

Praktyczne strategie zabezpieczenia emerytalnego

1. Nie ograniczaj się do odkładania wyłącznie minimalnych składek ZUS. Jeśli Twoje zarobki na to pozwalają, rozważ podniesienie podstawy wymiaru składek lub systematyczne inwestowanie w IKE i IKZE.
2. Dywersyfikuj źródła przyszłego dochodu. Oprócz kapitału zgromadzonego w ZUS i na kontach emerytalnych, rozważ inwestycje w fundusze, nieruchomości czy polisy inwestycyjne.
3. Regularnie korzystaj z kalkulatorów emerytalnych ZUS – pozwolą Ci realistycznie ocenić przyszłą wysokość świadczeń i podjąć odpowiednie decyzje już dziś.
4. Przygotuj się na zmianę roli przedsiębiorcy po przejściu na emeryturę – zaplanuj ewentualne kontynuowanie działalności, optymalizację podatkową i nowe źródła przychodów.
5. Nie zaniedbuj planowania sukcesji i kwestii dziedziczenia zgromadzonego kapitału – zarówno w ZUS, jak i w prywatnych instrumentach inwestycyjnych.

Świadome zarządzanie emeryturą w modelu B2B

Model B2B wymaga od przedsiębiorcy nie tylko odwagi i konsekwencji w prowadzeniu biznesu, ale także dalekowzroczności w kształtowaniu własnej przyszłości finansowej. Niskie składki na ZUS oznaczają niską emeryturę, a system ulg i preferencji, choć korzystny w krótkim okresie, może prowadzić do poważnych problemów w przyszłości, jeśli nie zostanie zrekompensowany systematycznym inwestowaniem w trzecim filarze.

Świadome i odpowiedzialne planowanie emerytalne w formule B2B powinno opierać się na dywersyfikacji źródeł kapitału, wykorzystaniu dostępnych narzędzi podatkowych oraz regularnym monitorowaniu własnej sytuacji składkowej. W warunkach zmienności przepisów i rosnących oczekiwań społecznych co do poziomu życia na emeryturze, to właśnie przedsiębiorcy muszą wykazać się najwyższą kompetencją w zarządzaniu swoim bezpieczeństwem finansowym.