21 listopada 2025

Jak zmieni się najniższa krajowa w 2026 roku i ile naprawdę dostaniesz na rękę?

Od 1 stycznia 2026 roku obowiązywać będzie nowa najniższa krajowa – 4 806 zł brutto miesięcznie. To efekt rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 września 2025 r., które wprowadza zarówno nową wysokość miesięcznej płacy minimalnej, jak i nową minimalną stawkę godzinową (31,40 zł brutto). Zmiana ta dotyczy milionów pracowników zatrudnionych na umowie o pracę oraz osób wykonujących zlecenia. Podwyżka nie jest jednak rewolucyjna: w porównaniu z 2025 rokiem płaca minimalna wzrasta zaledwie o 140 zł brutto, co oznacza podwyżkę o ok. 3 proc. Wbrew oczekiwaniom wielu środowisk, nie zdecydowano się na dwie podwyżki w roku, jak miało to miejsce w latach poprzednich.

Dla pracownika zatrudnionego na pełen etat, bez dodatkowych ulg podatkowych czy kosztów autorskich, wynagrodzenie netto (czyli „na rękę”) wyniesie około 3 606 zł. Wartość ta może się nieznacznie różnić, zależnie od indywidualnych parametrów, takich jak uczestnictwo w PPK, wiek poniżej 26 lat (ulga dla młodych), czy korzystanie z innych preferencji podatkowych.

Ile wynosi najniższa krajowa 2026 netto?

Wysokość najniższej krajowej 2026 po potrąceniu obowiązkowych składek ZUS (emerytalnej, rentowej, chorobowej) i składki zdrowotnej oraz po uwzględnieniu zaliczki na podatek PIT przedstawia się następująco (dla przykładowego pracownika w standardowej sytuacji podatkowej):

• składka emerytalna – 469,07 zł,
• składka rentowa – 72,09 zł,
• składka chorobowa – 117,75 zł,
• składka zdrowotna – 373,24 zł,
• zaliczka na podatek dochodowy (PIT) – 168 zł.

Po odliczeniu powyższych kwot, pracownik zatrudniony na umowę o pracę otrzyma ok. 3 606 zł netto miesięcznie. Osoby objęte ulgą dla młodych lub korzystające z podwyższonych kosztów autorskich mogą otrzymać nieco więcej.

Jak wyliczana jest najniższa krajowa 2026 i kogo dotyczy?

Najniższa krajowa 2026 jest gwarantowanym przez państwo minimalnym wynagrodzeniem przysługującym pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę (w pełnym wymiarze czasu pracy), a także osobom wykonującym umowy zlecenia lub świadczenia usług. Przepisy te nie dotyczą umów o dzieło – w ich przypadku prawo nie przewiduje minimalnej płacy godzinowej, wynagrodzenie jest ustalane za efekt pracy, a nie za czas jej wykonywania.

W przypadku osób pracujących na część etatu, minimalna pensja jest wyliczana proporcjonalnie (np. pół etatu – minimum 2 403 zł brutto). Analogicznie, dla umów cywilnoprawnych obowiązuje minimalna stawka godzinowa – w 2026 roku wyniesie ona 31,40 zł brutto.

Które składniki wliczają się do minimalnego wynagrodzenia?

Do wyliczenia minimalnego wynagrodzenia ustawodawca zalicza wynagrodzenie zasadnicze (podstawę umowy o pracę), premie regulaminowe, dodatki funkcyjne, prowizje, czyli wszystkie stałe i regularne składniki płacy. Nie wlicza się natomiast nagród jubileuszowych, odpraw emerytalnych i rentowych, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, dodatków za pracę w nocy, stażowego czy za szczególne warunki pracy. W praktyce oznacza to, że pracodawca nie może „uzupełniać” pensji minimalnej np. dodatkami nocnymi, by osiągnąć wymagany ustawowo próg.

Jakie są skutki podwyżki minimalnego wynagrodzenia dla pracodawców?

Podniesienie najniższej krajowej w 2026 roku przekłada się na realny wzrost kosztów zatrudnienia. Dla przedsiębiorcy całkowity koszt zatrudnienia pracownika na minimalnym wynagrodzeniu w 2026 roku wyniesie 5 790,28 zł miesięcznie – to wzrost o 168,69 zł względem 2025 roku. W tej kwocie mieszczą się składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Pracownicze Plany Kapitałowe (jeśli pracownik nie zrezygnuje z PPK, pracodawca dopłaca dodatkowe 1,5% wynagrodzenia).

Wzrost kosztów zatrudnienia jest szczególnie odczuwalny w branżach niskomarżowych, gdzie podniesienie płacy minimalnej może prowadzić do ograniczenia etatów czy redukcji godzin pracy. Dodatkowo, rosną także preferencyjne składki ZUS dla nowych firm oraz koszty innych świadczeń pracowniczych powiązanych z wysokością minimalnego wynagrodzenia.

Jak wzrost najniższej krajowej wpływa na świadczenia i zabezpieczenia pracowników?

Podwyżka najniższej krajowej 2026 to nie tylko wyższa pensja zasadnicza. Od jej wysokości zależą także inne świadczenia: dodatki za pracę w nocy, wynagrodzenie za przestój, odprawy pieniężne przy zwolnieniach, świadczenia chorobowe i macierzyńskie, a także limity wolne od potrąceń komorniczych. Wzrost płacy minimalnej oznacza zatem automatyczne podniesienie wartości tych świadczeń. Pośrednio zyskują także osoby pobierające zasiłki z Funduszu Pracy, ponieważ niektóre świadczenia są powiązane z poziomem minimalnego wynagrodzenia.

Jak zmienia się minimalna stawka godzinowa w 2026 roku?

Minimalna stawka godzinowa w 2026 roku wyniesie 31,40 zł brutto – to wzrost o 0,90 zł względem 2025 roku. Stawka obowiązuje wszystkich wykonujących umowy zlecenia i umowy o świadczenie usług, niezależnie od liczby przepracowanych godzin. Jeśli umowa ma charakter długoterminowy (powyżej miesiąca), wypłaty muszą być realizowane co najmniej raz w miesiącu.

Dla osób prowadzących działalność gospodarczą minimalna stawka godzinowa nie jest obowiązkowa, ponieważ przedsiębiorcy samodzielnie ustalają wysokość swoich przychodów. Z kolei osoby zatrudnione w oparciu o umowę o dzieło również nie są objęte tym przepisem – w ich przypadku wynagrodzenie jest ustalane za efekt pracy.

Jakie ryzyka grożą pracodawcy w przypadku nieprzestrzegania przepisów?

Pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi minimalnego wynagrodzenia lub zleceniobiorcy minimalnej stawki godzinowej, naraża się na karę grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł. Pracownik może w takiej sytuacji złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy lub wnieść pozew do sądu pracy o wypłatę zaległego wynagrodzenia z odsetkami.

Jak kształtuje się relacja najniższej krajowej do przeciętnego wynagrodzenia w 2026 roku?

W 2026 roku minimalne wynagrodzenie w wysokości 4 806 zł brutto będzie stanowić około 50,5–51 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, które według założeń budżetowych ma wynieść ok. 9 420 zł. Jest to mniej niż w 2025 roku, gdy minimalna płaca stanowiła około 52,7 proc. przeciętnej krajowej. W praktyce oznacza to, że choć płaca minimalna wzrasta nominalnie, jej udział w średniej krajowej maleje, a tempo jej wzrostu jest niższe niż prognozowany wzrost przeciętnej płacy.

„Jeśli płaca minimalna wzrośnie o 3,0 proc., a inflacja wyniesie również około 3,0 proc., to realna podwyżka dla pracownika będzie bliska zeru lub zaledwie minimalnie dodatnia. Oznacza to, że siła nabywcza osób zarabiających najniższą pensję zaledwie się utrzyma lub wzrośnie o symboliczne ułamki procenta.” — Raport budżetowy, założenia rządowe i NBP na 2026 rok

Warto dodać, że związkowcy postulowali wyższą podwyżkę – nawet do 5 015 zł brutto, natomiast środowiska pracodawców optowały za stawką niższą (4 700 zł). Ostatecznie rząd wybrał kompromis.

Co zmienia się w zakresie składników płacy minimalnej od 2026 roku?

W 2026 roku kontynuowane będą prace legislacyjne związane z wdrożeniem unijnej dyrektywy (UE) 2022/2041 o adekwatnych wynagrodzeniach minimalnych. Polska, tak jak inne państwa UE, jest zobowiązana do implementacji przepisów zapewniających odpowiednią relację minimalnej płacy do kosztów życia. Kluczową zmianą, pierwotnie planowaną na 2026 rok (obecnie przesuniętą na 2027), jest wyłączenie dodatku funkcyjnego z definicji płacy minimalnej. W kolejnych latach wyłączane będą kolejne składniki (premie, nagrody).

W praktyce oznacza to, że pracodawcy nie będą mogli „uzupełniać” pensji minimalnej dodatkami funkcyjnymi, a od 2027 roku także innymi świadczeniami dodatkowymi. To wymusi konieczność przeglądu regulaminów wynagradzania i systemów płacowych w firmach.

Jakie obowiązki mają pracodawcy w związku z nową najniższą krajową?

Każdy pracodawca musi zapewnić, by wynagrodzenie pracownika nie było niższe niż obowiązująca najniższa krajowa. Jeśli wynagrodzenie kwotowe jest niższe niż nowe minimum, należy sporządzić aneks do umowy. Jeżeli w treści umowy znajduje się zapis o „minimalnym wynagrodzeniu zgodnym z rozporządzeniem Rady Ministrów”, wystarczy pisemna informacja o nowej wysokości płacy.

W przypadku umów zlecenia należy zadbać o odpowiednie rozliczanie liczby godzin pracy, a wypłaty realizować co najmniej raz w miesiącu. Niedopełnienie obowiązku skutkuje sankcjami finansowymi.

Jakie są skutki podwyżki najniższej krajowej dla freelancera, osoby na samozatrudnieniu i działalności nierejestrowanej?

Podwyżka najniższej krajowej 2026 oznacza podniesienie progów dla działalności nierejestrowanej – to szansa na wyższy legalny przychód bez rejestracji działalności gospodarczej. Z drugiej strony, wyższa minimalna płaca podnosi także wysokość preferencyjnych składek ZUS dla początkujących przedsiębiorców, wpływa na wysokość odszkodowań, mandatów oraz świadczeń gwarantowanych.

Specjaliści z Firmy dla Każdego podkreślają, że inkubatory przedsiębiorczości mogą być korzystną alternatywą dla osób chcących rozpocząć działalność bez ponoszenia wysokich kosztów stałych. Użytkownicy korzystający z osobowości prawnej inkubatora, takiego jak firmadlakazdego.pl, mogą legalnie unikać wysokiego „dużego ZUS-u” na start i prowadzić działalność pod szyldem fundacji. W praktyce Firmy dla Każdego klienci korzystający z modelu użyczenia osobowości prawnej rozliczają się często w oparciu o umowy o dzieło lub zlecenie z przeniesieniem praw autorskich, co pozwala im funkcjonować poza reżimem minimalnej krajowej i wysokich składek ZUS.

W doświadczeniu Firmy dla Każdego, grupa freelancerów, studentów, obcokrajowców oraz osób testujących biznes docenia możliwość prowadzenia działalności bez barier administracyjnych i kosztowych typowych dla tradycyjnej JDG. Więcej o tym modelu działania można znaleźć na stronie firmadlakazdego.pl.

Jak przygotować się do zmian w najniższej krajowej 2026?

Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy powinni śledzić kolejne etapy zmian prawnych. Pracodawcy muszą przygotować budżet płacowy na wyższe koszty zatrudnienia, zweryfikować regulaminy wynagradzania i systemy rozliczania umów cywilnoprawnych. Warto przeanalizować wpływ nowych stawek na limity działalności nierejestrowanej, wysokość składek ZUS, planowanie zwolnień grupowych czy odpraw.

Pracownicy powinni sprawdzić, czy ich umowy odzwierciedlają nowe stawki i czy przysługują im wszystkie świadczenia powiązane z minimalnym wynagrodzeniem (np. dodatki nocne, odprawy, zasiłki chorobowe). W razie wątpliwości lub problemów z egzekwowaniem prawnego minimum, mogą skorzystać z pomocy Państwowej Inspekcji Pracy lub konsultacji z ekspertami prawa pracy.

Najczęstsze pytania o najniższą krajową 2026

Czy podwyżka najniższej krajowej 2026 będzie odczuwalna?
Podwyżka o 3 proc. oznacza wzrost pensji minimalnej o 95 zł netto miesięcznie, czyli 1 140 zł rocznie. Jednak w związku z prognozowaną inflacją (ok. 3 proc.) realny wzrost siły nabywczej będzie niemal zerowy.

Kogo obejmuje minimalna stawka godzinowa?
Wszyscy zleceniobiorcy i wykonujący usługi na rzecz przedsiębiorców lub innych jednostek organizacyjnych muszą otrzymać minimum 31,40 zł brutto za godzinę w 2026 roku. Osoby na umowie o dzieło lub prowadzące działalność gospodarczą nie podlegają temu obowiązkowi.

Jak wygląda koszt zatrudnienia dla pracodawcy?
Zatrudnienie pracownika na pełen etat na minimalnym wynagrodzeniu (4 806 zł brutto) wiąże się z całkowitym kosztem 5 790,28 zł miesięcznie. To wzrost o blisko 170 zł na osobę w porównaniu z 2025 rokiem.

Jakich umów nie obejmuje najniższa krajowa?
Umowy o dzieło nie są objęte minimalną stawką godzinową ani miesięczną. Wynagrodzenie ustala się tam za efekt pracy, nie za czas.

Czy trzeba zmieniać umowy o pracę przy wzroście najniższej krajowej?
Jeśli w umowie o pracę wpisano konkretną kwotę niższą niż nowa minimalna, należy przygotować aneks. Jeśli umowa odwołuje się do obowiązującej minimalnej krajowej bez podania kwoty, wystarczy pisemna informacja do pracownika.

Jakie świadczenia wzrosną wraz z najniższą krajową?
Wzrosną dodatki za pracę w nocy, odprawy, wynagrodzenia za przestój, minimalne podstawy zasiłków chorobowych i macierzyńskich, limity wolne od potrąceń komorniczych oraz progi działalności nierejestrowanej.

Co przyniesie przyszłość dla najniższej krajowej po 2026 roku?

Od 2026 roku mechanizm ustalania najniższej krajowej ma być mocniej powiązany z poziomem przeciętnej płacy w Polsce – docelowo będzie to 55 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego. W praktyce tempo wzrostu minimalnej krajowej będzie uzależnione od dynamiki płac w gospodarce narodowej. Prognozy wskazują, że przy niskiej inflacji i umiarkowanym wzroście wynagrodzeń, nominalne podwyżki minimalnej płacy będą niewielkie, a relacja do średniej krajowej może spadać.

Pracodawcy powinni uwzględnić nie tylko rosnące koszty, ale także zmiany w składnikach płacy minimalnej, wynikające z wdrożenia dyrektywy UE i nowych regulacji krajowych. Pracownicy mogą spodziewać się dalszych korekt świadczeń i zabezpieczeń, zależnie od mechanizmu ustalania płacy minimalnej.

Eksperci z Firmy dla Każdego rekomendują, by osoby planujące własną działalność lub poszukujące elastycznych rozwiązań biznesowych, rozważały model inkubatora przedsiębiorczości jako alternatywę dla klasycznej JDG – szczegóły i wsparcie dostępne są na stronie firmadlakazdego.pl.